I C 1191/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Przasnyszu z 2014-04-16
Sygn. akt: I C 1191/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 kwietnia 2014r.
Sąd Rejonowy w Przasnyszu I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: |
SSR Małgorzata Wąsowska |
Protokolant: |
St. sekr. sąd. Bogusława Kozłowska |
po rozpoznaniu w dniu 08 kwietnia 2014 r. w Przasnyszu na rozprawie
sprawy z powództwa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.
przeciwko P. K.
o zapłatę
I. powództwo oddala;
II. zasądza od powoda Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. na rzecz pozwanego P. K. kwotę 2.417,00 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
(-) SSR Małgorzata Wąsowska
Sygn. akt: IC 1191/13UZASADNIENIE
W pozwie z dnia 12 września 2013r., wniesionym do tutejszego Sądu powód Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniosła o zasądzenie od pozwanego P. K. kwoty 50.000,00 zł wraz z odsetkami w wysokości liczonej jak dla zaległości podatkowych od dnia 15 marca 2005r. do dnia zapłaty, zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.
W uzasadnieniu wskazano, że powodowa ARiMR działająca przez (...) Oddział (...) w W. w dniu 15.12.2004r. zawarła z pozwanym P. K. umowę o nr (...) określającą zasady udzielania przez powodową Agencję pomocy finansowej w postaci jednorazowej premii dla młodych rolników wypłacanej w ramach tzw. działania „ułatwiania startu młodym rolnikom”. Umowa została podpisana w następstwie rozpatrzenia wniosku złożonego przez pozwanego w dniu 26.10.2004r. Powód wskazał, że we wspomnianym wniosku o zawarcie umowy oraz w odrębnym oświadczeniu dołączonym do niego, pozwany zobowiązał się min. do uzupełnienia wykształcenia do wymaganego przez prawo poziomu, w okresie 5 lat od daty rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego. Pozwany oświadczył również, iż znane mu są warunki i kryteria udzielania dofinansowania młodym rolnikom. Stosownie do §4 umowy, Agencja udzieliła pozwanemu pomocy finansowej w kwocie 50.000,00 zł na warunkach w niej określonych. Powód podał, że celem umowy było wsparcie urządzania gospodarstw przez tzw. „młodych rolników”, jednakże pomoc ta uzależniana była często od spełnienia wielu przesłanek, często o charakterze następczym. Rygorem zastrzeżonym w przypadku niewypełnienia zobowiązań określonych umową był zwrot pomocy finansowej wraz z odsetkami w wysokości liczonej jak dla zaległości podatkowych od dnia wypłaty pomocy przez Agencję, na co wskazuje §6 ust.1 pkt 3 umowy. Powód podał, że jednym z zobowiązań, jakie przyjął na siebie pozwany było uzupełnienie wykształcenia w celu spełnienia wymogu dotyczącego posiadanych kwalifikacji zawodowych, albowiem wymóg ten nie był spełniony w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie realizacji projektu. Powód wskazał, że pozwany zobowiązał się również do umożliwienia kontroli dokumentów oraz miejsca realizacji inwestycji upoważnionym pracownikom Agencji. Jak wskazał powód środki zostały wypłacone pozwanemu w dniu 15.03.2005r. Po dokonaniu przelewu środków Agencja jeszcze raz pouczyła pozwanego o jego zobowiązaniach długoterminowych, w tym o konieczności uzupełnienia wykształcenia oraz o skutkach niewywiązania się z przyjętych na siebie zobowiązań. Powód wskazał, że pozwany w piśmie z dnia 03.02.2006r. powiadomił, że uczęszcza do szkoły rolniczej, nie precyzując dokładnie do jakiej i kiedy zakończy edukację. W następstwie upływu czasu od zawarcia umowy Agencja zaczęła wykonywać swoje uprawnienia kontrolne, w celu ustalenia czy pozwany wywiązał się z zobowiązań zawartych w umowie. W odpowiedzi na pismo Agencji z dnia 20.11.2008r. pozwany przedstawił świadectwo z dnia 21.01.2006r., z którego wynikało, że w dniu 13.05.2005r. uzyskał tytuł zawodowy w zawodzie rolnika. Powód wskazał, że poinformował pozwanego, iż uzyskane przez niego wykształcenie nie jest wystarczające dla spełnienia zobowiązań zawartych w umowie. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami prawa i stanem faktycznym istniejącym w dniu złożenia wniosku przez pozwanego, był on zobowiązany do zdobycia wykształcenia średniego rolniczego, albowiem w momencie złożenia wniosku o dofinansowanie posiadał wykształcenie podstawowe i legitymował się stażem pracy w rolnictwie mniejszym niż 5 lat. Co podkreślił powód, do spełnienia warunków umowy, niewystarczające było dalsze prowadzenie gospodarstwa rolnego i osiągnięcie poprzez to wymaganego stażu pracy w rolnictwie. Jak wskazał powód, pozwany sam przyznał, że dokonał złego wyboru szkoły i wnosił o przedłużenie terminu na uzupełnienie wykształcenia. Powód wielokrotnie odpowiedział na pisma pozwanego i wyjaśniał, dlaczego uznano, iż nie spełnił on swojego zobowiązania w zakresie wykształcenia. Pozwany bowiem, nieroztropnie wybrał najkrótszą z możliwych ścieżkę wykształcenia w postaci kilkumiesięcznego kursu zawodowego, podczas gdy miał kilka lat na uzupełnienie wymaganego wykształcenia. Zdaniem powoda, nie uzupełnienie wykształcenia przez pozwanego, jest skutkiem jego zaniedbań i powoduje, iż nie wywiązał się on z przyjętych na siebie zobowiązań. Z tych względów odpowiedzialność pozwanego należy wywieść z art.471 kc i 472 kc- pozwany nie dołożył należytej staranności wobec powoda przy wykonywaniu umowy, zaś zdaniem powoda, nie zaistniały żadne przesłanki pozwalające na stwierdzenie, iż nie ponosi on odpowiedzialności za nie uzupełnienie wykształcenia do wymaganego poziomu. Powód wskazał, że po wszczęciu przez niego procedury windykacyjnej w celu zwrotu przyznanej pomocy wraz z odsetkami, pozwany inicjował różne postępowania, w tym przed Sądem Rejonowym w Przasnyszu w sprawie IC 133/10, jak również w trybie postępowania administracyjnego. Jednakże żadne z tych postępowań nie zakończyło się dla pozwanego pożądanym wynikiem. Jak zaznaczył powód, tutejszy Sąd oddalił powództwo o ustalenie, wskazując jednocześnie w uzasadnieniu, iż P. K. nie spełnił warunków umowy w zakresie uzyskania kwalifikacji zawodowych. To zdaniem powoda przesądza również o zasadności powództwa, a należy wręcz przyjąć, że Sąd już wcześniej rozpoznawał argumenty sporne stron i przyjął je na niekorzyść P. K.. Powód wskazał, że pozwany pomimo wielu wezwań do zapłaty, nie reaguje na nie, nie przedstawił również propozycji ugody w sprawie i dlatego wytoczenie powództwa stało się konieczne.
W dniu 04.10.2013r. Sąd Rejonowy w Przasnyszu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądził na rzecz powoda kwotę 50.000,00 zł wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowych od dnia 15.03.2005r. do dnia zapłaty oraz kwotę 625,00 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych i kwotę 2.417,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
W przewidzianym przepisami prawa terminie pozwany złożył skuteczny sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty, wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany przyznał, że w dniu 15.12.2004r. zawarł z ARiMR umowę nr (...) w ramach działania „ułatwiania startu młodym rolnikom”, które stanowiło część Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”. Pozwany przyznał, że otrzymał przedmiotową dotację w wysokości 50.000,00 zł, a jednocześnie zobowiązał się do realizacji aż dziesięciu zobowiązań, wyszczególnionych w §5 ust.1 umowy, w tym min. uzupełnienia wykształcenia w celu spełnienia wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych. Strona pozwana wskazała, że w odniesieniu do realizacji zobowiązań zawartych w umowie nie zgłaszano do pozwanego żadnych zastrzeżeń, poza jednym- nie uzupełnienia wykształcenia, z czym pozwany się zdecydowanie nie zgadza. Jak wskazano w sprzeciwie przepisy obowiązującego prawa definiują wyraźnie, jakie kwalifikacje zawodowe należy spełniać, by móc uzyskać wsparcie w w/w programie. Wśród nich wymienione zostało zasadnicze zawodowe wykształcenie rolnicze i co najmniej 3 letni staż pracy w gospodarstwie rolnym lub tytuł kwalifikacyjny w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i co najmniej 3-letni staż w gospodarstwie rolnym. Za staż pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się okres, w którym wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu społecznemu w KRUS jako domownik, oraz okres, w którym rolnik prowadził przejęte gospodarstwo rolne. Spełnienie tych przesłanek jest wystarczające do uznania osoby za młodego rolnika. Strona pozwana wskazała, że P. K. w dniu 21.01.2006r. uzyskał tytuł zawodowy w zawodzie rolnik, który to tytuł stanowi wymagany tytuł kwalifikacyjny dla wykształcenia zasadniczego zawodowego rolniczego, natomiast w chwili składania wniosku o dofinansowanie posiadał ponadto również 3 letni staż pracy w gospodarstwie rolnym, albowiem w okresie od 01.04.2001r. do 16.12.2003r. podlegał ubezpieczeniu KRUS jako domownik, natomiast od 17.12.2003r., podlegał ubezpieczeniu jako rolnik, na co załączył zaświadczenie kierownika (...) KRUS w P.. W świetle powyższego, w dniu upływu 5 lat od rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa, tj. w dniu 17.12.2008r., posiadała wymagane przepisami kwalifikacje zawodowe, a wobec tego wszelkie roszczenia powoda są bezzasadne. Powyższej oceny nie zmienia, zdaniem pozwanego, także fakt, że w przeszłości Sąd Rejonowy oddalił powództwo P. K. przeciwko obecnej powódce, albowiem Sąd stwierdził wówczas jedynie brak jego interesu prawnego w wytoczeniu powództwa. Co prawda w uzasadnieniu wyroku Sąd orzekający wskazał, iż jego zdaniem P. K. nie spełnił wymogu odnośnie uzupełnienia wykształcenia, jednakże w żaden sposób nie uzasadnił swych twierdzeń. Z tych względów wspomniane twierdzenia Sądu, odnoszące się do meritum przedmiotowego powództwa stanowią jedynie opinię Sądu orzekającego w poprzedniej sprawie i z całą pewnością nie mają waloru rzeczy osądzonej. Strona pozwana wskazała ponadto, że także pisma pozwanego kierowane do powódki, nie mogą przesądzać o tym, że nie spełnił on nałożonego na niego obowiązku w zakresie wykształcenia. W pewnym momencie bowiem, sam pozwany był zdezorientowany, co do tego, jakie świadczenia ma spełnić i czy też zrobił to w sposób prawidłowy. Nie oznacza to jednak, że zobowiązania tego rzeczywiście nie spełnił.
Na rozprawie w dniu 06.02.2014r. powód podtrzymał swoje stanowisko, wskazując jedynie, że wymagane uzupełnienie wykształcenia przez pozwanego winno nastąpić w okresie 5 lat od chwili wypłaty środków, to jest do dnia 15.03.2010r. Ponadto podniósł, iż nie ma znaczenia dla oceny przedmiotowej sprawy wystawione przez PT KRUS zaświadczenie o objęciu ubezpieczeniem, albowiem zostało ono wystawione już po upływie okresu wyznaczonego na uzupełnienie wykształcenia. Fakt objęcia ubezpieczeniem mógłby mieć znaczenie tylko w sytuacji, gdy nastąpiłoby to w okresie pięcioletnim, przeznaczonym na wykonanie zobowiązania. Powód wskazał bowiem, że jego zdaniem wydana decyzja KRUS o objęciu ubezpieczeniem ma charakter konstytutywny, czyli obowiązuje od daty jej wydania. Ponadto wątpliwe jest, czy strona pozwana, zawierając umowę i przyznając pewien stan faktyczny dotyczący jej kwalifikacji, może po upływie terminu na jej wykonanie powoływać odmienny stan faktyczny i prawny. Strona powodowa przyznała, że gdyby w dacie złożenia wniosku przez rolnika spełniał on wymóg trzyletniego stażu pracy w gospodarstwie rolnym, to uzupełnienie wykształcenia polegałoby na uzyskaniu tytułu kwalifikacyjnego w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej bądź wykształcenia zawodowego. Ponadto, pozwany zachowując się biernie, dał powód do wytoczenia powództwa.
Pełnomocnik pozwanego także podtrzymał stanowisko prezentowane dotychczas w sprawie. Podniósł jednak, że decyzja KRUS o objęciu ubezpieczeniem P. K. ma, jego zdaniem, charakter deklaratoryjny.
Pełnomocnicy stron zgodnie wnieśli o dołączenie do akt sprawy przedmiotowej decyzji.
Na kolejnej rozprawie strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska. Pełnomocnik powoda podniósł ponownie, że przesłana decyzja z dnia 14.03.2011r. ma charakter konstytutywny i z tego względu powództwo powinno być uwzględnione. Nawet jednak, gdyby uznać, że ma ona charakter deklaratoryjny, to oddalając powództwo, doszłoby do swego rodzaju nadużycia prawa. Umowa powinna zostać rozliczona w marcu 2010r., zaś decyzja została wydana w 2011r., a więc po upływie okresu na wykonanie umowy.
Pełnomocnik pozwanego natomiast, zdecydowanie stwierdził, że dołączona do akt sprawy decyzja KRUS ma charakter deklaratoryjny, w związku z czym wywołuje skutki ex tunc i z tego powodu nie może być pominięta przez Agencję.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 17.12.2003r. R. K. i C. K. darowali swojemu synowi P. K. własność gospodarstwa rolnego o pow. 16,22 ha, położonego we wsi Z., w którym to P. K. pracował wcześniej jako domownik od 01.04.2001r. Od momentu przekazania gospodarstwa P. K. prowadził je samodzielnie do chwili obecnej. Stanowi ono źródło utrzymania jego oraz rodziny. W dniu 26.10.2004r. pozwany złożył wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”. W dacie składania wniosku pozwany nie spełniał kryteriów pozwalających za uznanie go jako „młodego rolnika”. Po rozpatrzeniu przedmiotowego wniosku doszło do podpisania umowy nr (...) w dniu 15.12.2004r., na mocy której ARiMR udzieliła dotacji w wysokości 50.000,00 zł. Została ona przelana na rachunek bankowy pozwanego w dniu 15.03.2005r. Pozwany w §5 w/w umowy oraz w oświadczeniu z dnia 10.12.2004r. zobowiązał się do wypełnienia szeregu warunków, w tym w pkt 9 w/w paragrafu uzupełnienia wykształcenia w celu spełnienia wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych. Pozwany otrzymał informację, że spełnienie wymogu właściwego wykształcenia powinno nastąpić w okresie 5 lat od momentu rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego, co w przypadku pozwanego oznaczało dzień 17.12.2008r. Faktycznie jednak pozwany winien był swój obowiązek wykonać w okresie 5 lat od momentu wypłaty środków, a więc do dnia 15.03.2010r. W tym celu pozwany podjął naukę i w dniu 13.05.2005r. na mocy uchwały Państwowej Komisji Egzaminacyjnej uzyskał tytuł wykwalifikowanego w zawodzie rolnik. Powódka przypominała pozwanemu o obowiązku uzupełnienia wykształcenia, informując go o tym pisemnie. ARiMR w ramach zawartej z pozwanym umowy przysługiwały także kompetencje kontrolne w celu sprawdzenia, czy beneficjent środków wywiązuje się z zawartej umowy. Na skutek podjętych czynności sprawdzających ARiMR stwierdziła, iż pozwany nie wywiązał się z jednego z zobowiązań - nie uzupełnił w wymaganym zakresie swojego wykształcenia do poziomu, co najmniej wykształcenia średniego. Wobec powyższego powódka wydała decyzję stwierdzającą obowiązek zwrotu wypłaconej kwoty, a następnie wystosowała do pozwanego w dniach 14.09.2009r., 05.08.2010r. i 09.01.2013r. wezwania do zapłaty, dotyczące zwrotu przyznanej dotacji wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowych od dnia 15 marca 2005r. Pozwany nie zwrócił jednak otrzymanej dotacji. W pismach i odwołaniach wysyłanych do powódki raz tłumaczył, że w sposób niezawiniony przez siebie, dokonał złego wyboru szkoły i wnosił o przedłużenie terminu na uzupełnienie wykształcenia, innym zaś razem podnosił, że spełnił warunki umowy i żądanie zwrotu dotacji jest niezasadne. W dniu 12.07.2010r. złożył również do tutejszego Sądu pozew o ustalenie, w trybie art.189 kpc, że spełnił wymogi wynikające z w/w umowy. Wyrokiem z dnia 27.06.2012r. powództwo zostało oddalone z uwagi na brak interesu prawnego w jego wytoczeniu. W dniu 14.03.2011r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Rolniczego (...) w P. wydała decyzja, w której stwierdzono objęcie P. K. z mocy ustawy ubezpieczeniem społecznym rolników w okresie od 01.04.2001r. do 16.12.2003r. w charakterze domownika, w związku z wykonywaniem stałej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców-R. i C. K..
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów: wezwania do zapłaty (k.10-13 i 21-22), dowodu wypłaty dotacji (k.14), pisma z dn.02.12.2011r. (k.33), pisma z dn.22.04.2009r. (k.72), karty weryfikacji (k.76-77, 131-138), podania (k.84), odwołania – (k. 86) , oświadczenia (k.87), świadectwa (k.90), oświadczenia (k.92-99), zaświadczenia (k.105-107), pisma z dnia 08.02.2006r. (k.113), umowy o dofinansowanie (k.124-126), oświadczenia (k.149), świadectwa (k.150), umowy darowizny (k.151-153), wniosku o dofinansowanie (k.172-178), zaświadczenia (k.201), decyzji KRUS (k.218) oraz z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy IC 133/10- wyrok (k.111), uzasadnienie (k.119-121)
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo nie było zasadne, dlatego podlegało oddaleniu. Spornymi kwestiami w niniejszej sprawie było to, czy pozwany P. K. wywiązał się z nałożonego na niego, na podstawie zawartej umowy, obowiązku podniesienia kwalifikacji zawodowych oraz jaki walor przyznać decyzji z dnia 14.03.2011r., wydanej przez (...) KRUS w P., w zakresie objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników P. K. w okresie od dnia 01.04.2001r. do dnia 16.12.2003r. Strony nie negowały, że pozwany prowadzi gospodarstwo rolne, że się z niego utrzymuje, że wywiązał się z innych przyjętych na siebie w umowie zobowiązań. Twierdzenia stron zostały poparte załączonymi do sprawy dokumentami, które nie budzą wątpliwości, co do ich prawdziwości i rzetelności. Tworzą one jasny obraz postawy pozwanego, który prowadzi i rozwija otrzymane od rodziców gospodarstwo rolne. Dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa, jak również orzecznictwo SN, Sąd orzekający uznał, że P. K. wypełnił wszystkie nałożone na niego zobowiązania i w dniu, w którym nastąpić miało rozliczenie dotacji spełniał kryteria pozwalające zakwalifikować go jako „młodego rolnika”. Oznacza to zatem, że żądanie zwrotu otrzymanej przez pozwanego dotacji nie jest zasadne. Punkt wyjścia do rozważań Sądu stanowiły postanowienia umowy o dofinansowanie oraz przepisy definiujące pojęcie „młodego rolnika” oraz regulujące kwestie przyznawania dotacji w ramach programów unijnych. Zgodnie z §5 ust.9 umowy zawartej między stronami, beneficjent zobowiązuje się do uzupełnia wykształcenia w celu spełnienia wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych w przypadku, gdy wymóg ten nie był spełniony w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie realizacji projektu. Jak wynika z załączonego wniosku o dofinansowanie oraz zgodnych twierdzeń stron, w dniu 26.10.2004r. pozwany nie spełniał wymogów w zakresie kwalifikacji zawodowych. W tym dniu legitymował się dokumentami wykazującymi okres jego stażu pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze 10 miesięcy i 9 dni oraz posiadał wykształcenie podstawowe. Dlatego też zgodnie z treścią załącznika do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 08.09.2004r. w sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" w części dotyczącej działanie 1.2. "Ułatwianie startu młodym rolnikom", dla spełnienia wymagań w zakresie kwalifikacji, konieczne było uzyskanie wykształcenia średniego. Jednakże na skutek wydania, w dniu 14.03.2011r. przez PT KRUS w P., sytuacja pozwanego zmieniła się diametralnie, albowiem udokumentowany został jego staż pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika. W decyzji tej stwierdzono bowiem, iż P. K. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, w charakterze domownika w okresie od 01.04.2011r. do 16.12.2003r. Należy wskazać, że decyzja została wydana po przeprowadzeniu przez (...) KRUS w P. postępowania dowodowego, a charakter tej decyzji jest deklaratoryjny. „Odnosi ona zatem skutki wstecz-ex tunc. Nie rodzi nowego stanu prawnego, a tylko stwierdza jego istnienie. W przypadku bowiem kiedy mamy do czynienia z obowiązkiem bądź prawem wynikającym wprost z ustawy (z mocy prawa), skutek prawny następuje z datą spełnienia się warunków ustalonych w tej ustawie, natomiast decyzja, jako akt konkretyzujący przedmiot i skierowana do indywidualnego adresata, ma charakter deklaratoryjny. Decyzje deklaratoryjne ustalają jedynie istnienie i zakres jakiegoś stosunku prawnego, który powstał wcześniej z mocy przepisów prawnych. Skutki prawne w tego typu sytuacjach powstają więc ex tunc, jako skutki ziszczenia się określonych w przepisach prawa warunków, a nie ex nunc jako skutki prawne decyzji deklaratoryjnej”. (wyrok SA w Gdańsku z dnia 12.03.2013r. III AUa 996/12) Jest to podstawowa cecha różniąca decyzje deklaratoryjne od decyzji konstytutywnych, które same określają datę, od której następują skutki prawne. Decyzje deklaratoryjne mogą być zatem wydawane w każdym czasie, jako że nie kreują nowych stanów prawnych, a tylko stwierdzają ich istnienie. Mogą być również zmieniane przez organ ubezpieczeniowy, jeżeli po ich wydaniu zostaną wskazane nowe okoliczności. Powyższe stanowisko znajduje oparcie także w orzecznictwie SN (tak chociażby wyrok SN z dnia 19.09.2007r. sygn. III UK 39/2007). Powyższe twierdzenia podziela również Sąd orzekający. Ponadto deklaratoryjność decyzji KRUS odnoszących się do stwierdzenia podleganiu bądź nie podleganiu ubezpieczenia wynika także z samego brzmienia ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jak wskazuje bowiem chociażby z art. 7 w/w ustawy, ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy: 1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, 2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1 jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Także w art.16 tej ustawy wskazuje się, kto z mocy ustawy podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Samo zatem wystąpienie okoliczności wskazanych w tym przepisie powoduje, że konkretna osoba podlega ubezpieczeniu, wydana zaś decyzja potwierdza tylko istniejący stan pod względem formalnym, nie tworzy natomiast nowego stanu prawnego. Z uwagi na powyższe należy więc stwierdzić, że pozwany w dniu złożenia wniosku o przyznanie dotacji, tj. w dniu 26.10.2004r. legitymował się stażem pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze 3 lata 7 miesięcy i 26 dni, a faktu tego tylko nie miał wykazanego właściwymi dokumentami. Posiadając taki okres stażu pracy w gospodarstwie rolnym, zgodnie z przepisami cytowanego wyżej rozporządzenia, wystarczającym dla pozwanego do spełnienia wymogów z zakresie kwalifikacji zawodowych, było uzupełnienie wykształcenia poprzez uzyskanie zasadniczego wykształcenia rolniczego bądź tytułu kwalifikacyjnego w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej. Takie też wykształcenie pozwany zdobył, albowiem w dniu 13.05.2005r. na mocy uchwały Państwowej Komisji Egzaminacyjnej uzyskał tytuł wykwalifikowanego w zawodzie rolnik. Należy również wskazać, że to samo rozporządzenie definiuje pojęcie pracy w gospodarstwie rolnym, z którego jasno wynika, że za staż pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się podleganie ubezpieczeniu społecznemu w KRUS jako domownik, oraz okres, w którym rolnik prowadził przejęte gospodarstwo rolne. Wskazane wyżej okoliczności doprowadziły zatem do sytuacji, że w dniu, w którym miało nastąpić rozliczenie dotacji, pozwany spełniał kryteria „młodego rolnika”. Należy też podkreślić, że dla oceny przedmiotowej sytuacji nie ma znaczenia czy decyzja została wydana przed czy po dacie, po której miało nastąpić rozliczenie dotacji, albowiem, jak wskazano wcześniej wywołuje ona skutki od momentu, kiedy zaistnieje zdarzenie, do którego się odnosi. Zauważyć również należy, że z samej umowy nie wynikało, że pozwany musi podnieść swoje wykształcenie do poziomu wykształcenia średniego. Wynikał tylko obowiązek uzupełnienia wykształcenia, w celu spełnienia wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych. Wobec formalnego udokumentowania stażu w rolnictwie na okres ponad 3 lat w chwili złożenia wniosku o dofinansowanie, wystarczającym dla pozwanego było uzupełnienie wykształcenia w zakresie zawodowym lub uzyskanie tytułu kwalifikacyjnego w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej, co pozwany uczynił. Sam nawet pełnomocnik strony powodowej nie kwestionował, że w przypadku uznania okresu ubezpieczenia objętego decyzją, wystarczającym było uzupełnienie wykształcenia, w zakresie, w jakim to uczynił pozwany. Sąd nie podzielił również stanowiska strony powodowej, jakoby uwzględnienie okresu ubezpieczenia wskazanego w decyzji było swego rodzaju nadużyciem prawa. Po pierwsze należy zauważyć, że Sąd cywilny związany jest ostatecznymi, prawomocnymi decyzjami administracyjnymi. Załączona do akt decyzja jest prawomocna, wydana została w dniu 14.03.2011r., a na jej podstawie KRUS wystawiał zaświadczenia o podleganiu przez pozwanego ubezpieczeniu społecznemu. Sąd cywilny nie jest natomiast uprawniony do kwestionowania decyzji administracyjnej, w szczególności pod względem jej merytorycznej zasadności, i jest nią związany. Brak związania decyzją może mieć miejsce tylko wyjątkowo, np. w sytuacji, gdy decyzja ta jest oczywiście wadliwa, wydana z rażącym naruszeniem przepisów prawa, choć i to stanowisko w doktrynie i orzecznictwie nie jest jednolite. Po drugie zauważyć należy, że Sąd nie znalazł także podstaw do uznania, iż zachowanie pozwanego wypełniało dyspozycję art. 5 kc. Przepis ten wskazuje, że nikt nie może czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie bowiem działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Do wydania decyzji doszło po przeprowadzeniu postępowania dowodowego przez uprawniony organ, za okres wskazany w decyzji opłacono składki. Były to działania, które wykonywały powołane do tego organy. Pozwany wykorzystał zaś decyzję wydaną na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Swoje prawo wykorzystał zgodnie z jego przeznaczeniem. Po to właśnie wydawane są różnego rodzaju decyzje, by mogły być one wykorzystane i by rodziły bądź stwierdzały określone stany prawne. Nie zgłoszenie do ubezpieczenia pozwanego i nie opłacanie składek przez jego ojca, jak powszechnie wiadomo najpewniej z oszczędności, tworzyło stan niezgodny z obowiązującymi przepisami. Czynności zatem podjętych przez ojca pozwanego, który stan ten zmienił i spowodował, że stał się on zgodny z rzeczywistością, nie można uznać za naganne i niepożądane, chociażby z punktu widzenia państwa. Zaznaczyć również należy, że pozwany otrzymaną dotację wykorzystał zgodnie z jej przeznaczeniem, na modernizację prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego. Powód nie kwestionował tego, że szereg innych zobowiązań umownych pozwany wypełnił prawidłowo. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że głównym źródłem utrzymania jest prowadzone przez pozwanego gospodarstwo rolne. Zdaniem Sądu do nadużycia prawa doszłoby raczej w sytuacji, w której Sąd nakazałby zwrot otrzymanej dotacji, wykorzystanej przecież zgodnie z jej przeznaczeniem, nie bacząc na obowiązujące przepisy prawa i lekceważąc zasadę związania Sądu cywilnego wydanymi decyzjami administracyjnymi. Zgodzić się należy także z twierdzeniami strony pozwanej, że Sąd orzekający nie był związany orzeczeniem zapadłym w sprawie sygn. akt IC 133/10. Powództwo w sprawie zostało wytoczone na innej podstawie prawnej niż obecne, a Sąd zajął się przede wszystkim ustaleniem interesu prawnego powoda P. K. w uzyskaniu rozstrzygnięcia, którego żądał, w oparciu o art.189 kpc. Na marginesie tylko, w uzasadnieniu stwierdził, iż P. K. nie spełnił wymogu określonego w §5 ust.1 pkt. 9 umowy o dofinansowanie projektu, nie uzasadnił jednak w ogóle swoich stwierdzeń w tym zakresie. Wskazać również należy, że Sąd nie dysponował, załączoną do niniejszej sprawy decyzją KRUS, która de facto stanowiła podstawę przedmiotowego rozstrzygnięcia. Nie można również zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że zasadność wytoczonego powództwa potwierdza sama postawa pozwanego, między innymi jego pismo, w którym przyznał, że dokonał złego wyboru szkoły i wnosił o przedłużenie terminu na uzupełnienie wykształcenie. Po pierwsze postawa pozwanego nie dewaluuje rozważań poczynionych wcześniej przez Sąd, po drugie pisma tego nie można uznać w żaden sposób za uznanie powództwa, po trzecie zaś postawa pozwanego była niejednoznaczna, a wręcz sprzeczna, albowiem w kolejnych pismach pozwany podnosił, iż spełnił wymagania, które na niego nałożono. Należy zauważyć, że jego przekonania o prawidłowym wykonaniu zobowiązania, były formułowane również w okresie, którym pozwany jeszcze nie dysponował decyzją KRUS. (chociażby fakt wytoczenia powództwa w sprawie IC 133/10) Wskazywać to może rzeczywiście, na zdezorientowanie pozwanego, który nie jest przecież prawnikiem, co do sposobu wykonania zobowiązania.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Sąd uznał, że zasadne jest obciążenie powoda kosztami postępowania, albowiem należy zauważyć, że w toku całego procesu, to powód jest dysponentem postępowania. Od jego woli zależy, czy postępowanie to będzie kontynuowane. W sposób wskazany w art. 203§ 1 kpc powód może zrezygnować z zainicjowanego przez siebie postępowania. Zgodzić się należy z powodem, że pozwany na etapie przedsądowej wymiany pism między stronami, nie powoływał się na fakt wydanej przez KRUS decyzji. Jednakże jak wskazano powyżej, to powód jest dysponentem procesu, poznając argumenty strony przeciwnej, może z niego zrezygnować. Jeżeli zaś tego nie robi i kontynuuje postępowanie, ponosi ryzyko jego ewentualnego przegrania, a co się z tym wiąże, także pokrycia związanych z nim kosztów.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w wyroku.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Przasnyszu
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Wąsowska
Data wytworzenia informacji: